Pytania i odpowiedzi WHO

WHO stale monitoruje i reaguje na pandemię. Niniejsze pytania i odpowiedzi są na bieżąco aktualizowane, ponieważ coraz więcej wiadomo o COVID-19, jak się rozprzestrzenia i jak wpływa na ludzi na całym świecie. Więcej informacji można znaleźć na stronach dotyczących koronawirusa prowadzonych przez WHO.

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

Co to jest koronawirus?

Koronawirusy to duża rodzina wirusów, które mogą powodować choroby u zwierząt lub ludzi.  U ludzi kilka koronawirusów wywołuje infekcje dróg oddechowych, począwszy od zwykłego przeziębienia, a skończywszy na cięższych chorobach, takich jak Zespół Oddechowy Środkowego Wschodu (MERS) i Ciężki Ostry Zespół Oddechowy (SARS). Najnowszy odkryty koronawirus powoduje chorobę COVID-19.

Co to jest COVID-19?

COVID-19 jest chorobą zakaźną wywoływaną przez najnowszy odkryty koronawirus. Ten nowy wirus i choroba były nieznane przed wybuchem epidemii w Wuhan, w Chinach, w grudniu 2019 roku.

Jakie są objawy COVID-19?

Najczęstszymi objawami COVID-19 są gorączka, zmęczenie i suchy kaszel. Niektórzy pacjenci mogą mieć bóle, katar, ból gardła lub biegunkę. Objawy te są zazwyczaj łagodne i zaczynają się stopniowo. Niektórzy ludzie zarażają się, ale nie mają żadnych objawów i czują się dobrze. Większość ludzi (około 80%) wraca do zdrowia po chorobie bez konieczności specjalnego leczenia. Około 1 na 6 osób, które zachorowały na COVID-19 przejawia jednak ciężki przebieg choroby i ma trudności z oddychaniem. Osoby starsze oraz osoby z podstawowymi problemami medycznymi, takimi jak wysokie ciśnienie krwi, problemy z sercem lub cukrzyca, są bardziej narażone na rozwój poważnej choroby. Osoby z gorączką, kaszlem i trudnościami w oddychaniu powinny zwrócić się o pomoc medyczną.

Jak rozprzestrzenia się COVID-19?

Ludzie mogą złapać COVID-19 od innych zakażonych koronawirusem. Choroba może rozprzestrzeniać się z człowieka na człowieka poprzez małe kropelki z nosa lub ust, które rozprzestrzeniają się, gdy osoba z COVID-19 kaszle lub oddycha. Kropelki te lądują na przedmiotach i powierzchniach wokół osoby. Następnie inne osoby łapią COVID-19, dotykając tych przedmiotów lub powierzchni, a następnie dotykając swoich oczu, nosa lub ust. Ludzie mogą również złapać COVID-19, jeśli wdychają krople od osoby z COVID-19, która kaszle lub wydmuchuje krople. Dlatego ważne jest, aby pozostać w odległości większej niż 1 metr od osoby chorej.

WHO ocenia bieżące badania nad sposobami rozpowszechniania COVID-19 i będzie nadal udostępniać zaktualizowane wyniki.    

Czy wirus powodujący COVID-19 może być przenoszony drogą powietrzną?

Dotychczasowe badania sugerują, że wirus powodujący COVID-19 jest przenoszony głównie drogą kropelkową, ale nie poprzez powietrze.  Patrz: poprzednia odpowiedź na pytanie „Jak się rozprzestrzenia COVID-19?”

Czy CoVID-19 może być złapany od osoby, która nie ma żadnych objawów?

Choroba rozprzestrzenia się głównie poprzez drogą kropelkową, które wydalane są przez osobę, która kaszle. Ryzyko złapania COVID-19 od kogoś, kto nie ma żadnych objawów, jest bardzo małe. Jednak wiele osób z COVID-19 doświadcza tylko łagodnych objawów. Jest to szczególnie prawdziwe we wczesnym stadium choroby. Dlatego możliwe jest złapanie COVID-19 od kogoś, kto ma na przykład tylko łagodny kaszel i nie czuje się chory. WHO ocenia trwające badania nad okresem przenoszenia się COVID-19 i będzie nadal udostępniać zaktualizowane wyniki.

Czy mogę złapać COVID-19 z kału osoby zakażonej?

Ryzyko wyłapania COVID-19 z kału osoby zakażonej wydaje się być niskie. Chociaż wstępne badania sugerują, że w niektórych przypadkach wirus może być obecny w kale, rozprzestrzenianie się tą drogą nie jest główną cechą ogniska. WHO ocenia bieżące badania nad sposobami rozprzestrzeniania się COVID-19 i będzie nadal udostępniać nowe wyniki. Mimo wszystko pozostaje to w sferze ryzyka zakażenia, więc to kolejny powód, aby regularnie czyścić ręce po skorzystaniu z łazienki i przed jedzeniem. 

Co mogę zrobić, aby się chronić i zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób?

Środki ochrony dla wszystkich

Bądź na bieżąco z najnowszymi informacjami na temat wybuchu epidemii COVID-19, dostępnymi na stronie internetowej WHO oraz za pośrednictwem krajowego i lokalnego organu ds. zdrowia publicznego. Wiele krajów na całym świecie zaobserwowało już przypadki COVID-19, a kilka z nich – ogniska choroby. Władzom w Chinach i niektórych innych krajach udało się spowolnić lub powstrzymać wybuchy epidemii. Sytuacja jest jednak nieprzewidywalna, dlatego należy regularnie sprawdzać najnowsze wiadomości.

Możesz zmniejszyć ryzyko zakażenia lub przyczynić się do spowolnienia rozprzestrzenienia się COVID-19 poprzez podjęcie kilku prostych środków ostrożności:

• Regularnie myj ręce i stosuj środki odkażające z zawartością alkoholu.
  Dlaczego? Mycie rąk mydłem i wodą lub używanie alkoholu do pocierania rąk zabija wirusy, które mogą znajdować się na twoich rękach.
• Zachowaj dystans minimum 1 metra od innych osób, szczególnie tych przejawiające objawy COVID-19.
  Dlaczego? Kiedy ktoś kaszle lub kicha, rozpyla małe krople płynu z nosa lub ust, które mogą zawierać wirusa. Jeśli jesteś zbyt blisko, możesz wdychać krople, w tym wirusa COVID-19, jeśli osoba kaszląca ma tę chorobę.
• Unikaj dotykania nosa i ust
  Dlaczego? Rękoma dotykasz wielu powierzchni i może na nich osiąść wirus. Po zakażeniu, ręce mogą przenieść wirusa na oczy, nos lub usta. Stamtąd wirus może dostać się do twojego ciała i spowodować chorobę.
• Upewnij się, że osoby wokół Ciebie przestrzegają podstawowych zasad higieny.
  Dlaczego? Kropelki rozprzestrzeniają wirusa. Przestrzegając dobrej higieny oddechowej, chronisz ludzi wokół siebie przed wirusami takimi jak przeziębienie, grypa i COVID-19.
• Zostań w domu, zwłaszcza, gdy czujesz się źle. Jeśli masz objawy COVID-19, skontaktuj się ze służbą zdrowia.
  Dlaczego? Władze krajowe i lokalne będą miały najbardziej aktualne informacje na temat sytuacji w Twojej okolicy. Zadzwonienie z wyprzedzeniem pozwoli dostawcy usług medycznych szybko skierować Cię do odpowiedniej placówki zdrowotnej. Pozwoli to również na ochronę pacjenta i pomoże zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów i innych infekcji.
• Bądź na bieżąco z aktualnościami dotyczącymi COVID-19. Unikaj obszarów, które uznane są za ognisko choroby.
  Dlaczego? Masz większe szanse na złapanie COVID-19 w jednym z tych obszarów.

Jak prawdopodobne jest, że złapię COVID-19?

Ryzyko zależy od tego, gdzie się znajdujesz – a dokładniej od tego, czy wybuchła tam epidemia COVID-19.

Dla większości osób w większości lokalizacji ryzyko złapania COVID-19 jest nadal niskie. Jednak obecnie istnieją miejsca na całym świecie (miasta lub obszary), gdzie choroba ta się rozprzestrzenia. Dla osób mieszkających w tych miejscach lub odwiedzających je, ryzyko złapania COVID-19 jest wyższe. 

Rządy i organy odpowiedzialne za ochronę zdrowia podejmują wszelkie działania za każdym razem, gdy wykryty zostanie nowy przypadek COVID-19. Należy stosować się do wszystkich lokalnych ograniczeń dotyczących podróżowania, przemieszczania się lub dużych zgromadzeń. Współpraca w zwalczaniu chorób zmniejszy ryzyko złapania lub rozprzestrzenienia się COVID-19.

Ogniska COVID-19 mogą zostać opanowane i zatrzymane, jak wykazano w Chinach i niektórych innych krajach. Niestety, nowe ogniska mogą pojawić się szybko. Ważne jest, aby być świadomym sytuacji, w której jesteś lub możesz być. WHO publikuje codzienne aktualizacje na temat sytuacji COVID-19 na całym świecie.

Można je zobaczyć na stronie https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports/.

Mam się martwić o COVID-19?

Choroba spowodowana zakażeniem COVID-19 jest na ogół łagodna, szczególnie dla dzieci i młodych dorosłych. Może jednak powodować poważną chorobę: około 1 na 5 osób, które ją złapią, potrzebuje opieki szpitalnej. Jest więc całkiem normalne, że ludzie martwią się o to, jak epidemia COVID-19 wpłynie na nich i ich bliskich.

Należy podejmować wszelkie działania mające na celu ochronę nas samych, naszych bliskich i naszych społeczności. Wśród tych działań jest przede wszystkim regularne i dokładne mycie rąk i dobra higiena oddechowa. Po drugie, informujemy i stosujemy się do wytycznych lokalnych władz zdrowotnych, w tym do wszelkich ograniczeń w podróżowaniu, przemieszczaniu się i zgromadzeniach.

Dowiedz się więcej o tym, jak się chronić pod adresem https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public

Kto jest narażony na ryzyko rozwoju ciężkiej choroby?

Podczas gdy wciąż dowiadujemy się, jak COVID-19 wpływa na ludzi, osoby starsze i osoby z wcześniejszymi schorzeniami (takimi jak wysokie ciśnienie krwi, choroby serca, choroby płuc, rak czy cukrzyca) wydają się zapadać na poważne choroby częściej niż inne. 

Czy antybiotyki są skuteczne w zapobieganiu lub leczeniu COVID-19?

Nie. Antybiotyki nie działają na wirusy, działają tylko na infekcje bakteryjne. COVID-19 jest wywoływany przez wirusa, więc antybiotyki nie działają. Antybiotyki nie powinny być stosowane jako środek profilaktyki lub leczenia COVID-19. Powinny być stosowane wyłącznie zgodnie z zaleceniami lekarza w celu leczenia infekcji bakteryjnej. 

Czy są jakieś leki lub terapie, które mogą zapobiec lub wyleczyć COVID-19?

Chociaż niektóre nowe, tradycyjne lub domowe leki mogą zapewnić komfort i złagodzić objawy COVID-19, nie ma dowodów, że jakikolwiek obecnie istniejący lek może zapobiec lub wyleczyć chorobę. WHO nie zaleca samodzielnego podawania leków, w tym antybiotyków, jako profilaktyki lub leczenia COVID-19. Istnieje jednak kilka trwających badań klinicznych, które obejmują zarówno nowe, jak i tradycyjne leki. WHO będzie nadal dostarczać aktualnych informacji, gdy tylko dostępne będą wyniki badań klinicznych.

Czy istnieje szczepionka, lek lub leczenie dla COVID-19?

Jeszcze nie. Do chwili obecnej nie ma szczepionki ani konkretnego leku przeciwwirusowego, które mogłyby zapobiec lub leczyć COVID-2019. Jednakże, osoby dotknięte chorobą powinny otrzymać pomoc w celu złagodzenia objawów. Osoby z poważnym przebiegiem choroby powinny być hospitalizowane. Większość pacjentów wraca do zdrowia dzięki opiece wspierającej.

Badane są możliwe szczepionki i niektóre specyficzne metody leczenia farmakologicznego. Są one badane w ramach badań klinicznych. WHO koordynuje wysiłki na rzecz opracowania szczepionek i leków w celu zapobiegania i leczenia COVID-19.

Najskuteczniejszymi sposobami ochrony siebie i innych przed COVID-19 są: częste mycie rąk, przykrywanie kaszlu zgięciem łokcia lub chusteczki higienicznej oraz zachowanie odległości co najmniej 1 metra od osób, które kaszlą lub kichają. (Patrz: Podstawowe środki ochrony przed nowym koronawirusem).

Czy COVID-19 jest taki sam jak SARS?

Nie. Wirus, który powoduje COVID-19 i ten, który spowodował wybuch ciężkiego ostrego zespołu oddechowego (Severe Acute Respiratory Syndrome – SARS) w 2003 r., są genetycznie powiązane ze sobą, ale choroby, które powodują, są zupełnie inne.

SARS był bardziej śmiercionośny, ale znacznie mniej zaraźliwy niż COVID-19. Od 2003 r. nigdzie na świecie nie doszło do wybuchu epidemii SARS.

Czy powinienem nosić maskę, żeby się chronić?

Załóż maskę tylko wtedy, gdy jesteś chory na objawy COVID-19 (zwłaszcza kaszel) lub opiekujesz się kimś, kto może mieć COVID-19. Jednorazowa maska na twarz może być użyta tylko raz. Jeśli nie jesteś chory lub zajmujesz się kimś, kto jest chory, to marnujesz maskę. Istnieje światowy niedobór masek, więc WHO wzywa ludzi do korzystania z masek racjonalnie.

WHO zaleca racjonalne wykorzystanie masek medycznych, aby uniknąć niepotrzebnego marnotrawienia cennych zasobów i niewłaściwego wykorzystania masek (patrz: Porady dotyczące stosowania masek).

Najskuteczniejszymi sposobami ochrony siebie i innych przed COVID-19 są: częste mycie rąk, przykrywanie kaszlu zgięciem łokcia lub chusteczki higienicznej oraz utrzymywanie odległości co najmniej 1 metra od osób, które kaszlą lub kichają. Aby uzyskać więcej informacji, należy zapoznać się z podstawowymi środkami ochrony przed nowym koronawirusem.

Jak zakładać, używać, zdejmować i utylizować maskę?

• Pamiętaj, że maska powinna być używana tylko przez pracowników służby zdrowia, opiekunów i osoby z objawami oddechowymi, takimi jak gorączka i kaszel.
• Przed dotknięciem maski należy umyć ręce wodą z mydłem i mydłem na bazie alkoholu.
• Weź maskę i sprawdź, czy nie ma w niej przetarć lub dziur.
• Zorientuj się, która strona jest stroną górną (gdzie znajduje się metalowa tasiemka).
• Upewnij się, że właściwa strona maski jest skierowana na zewnątrz (kolorowa strona).
• Nałóż maskę na twarz. Uszczypnij metalowy pasek lub sztywną krawędź maski tak, aby dopasowała się do kształtu nosa.
• Pociągnij w dół dno maski, aby zakryła usta i podbródek.
• Po użyciu zdejmij maskę, zdejmij elastyczne pętle zza uszu, trzymając jednocześnie maskę z dala od twarzy i odzieży, aby uniknąć dotykania potencjalnie zanieczyszczonych powierzchni maski.
• Natychmiast po użyciu wyrzucić maskę do zamkniętego pojemnika.
• Przeprowadzić higienę rąk po dotknięciu lub wyrzuceniu maski – Nacieraj ręce alkoholem lub – jeśli są widocznie zabrudzone – umyj ręce wodą z mydłem.

Jak długi jest okres inkubacji dla COVID-19?

Okres inkubacji” oznacza czas od momentu złapania wirusa do pojawienia się objawów choroby. Większość szacunków dotyczących okresu inkubacji COVID-19 wynosi od 1-14 dni, najczęściej około pięciu dni. Szacunki te będą aktualizowane w miarę udostępniania coraz większej ilości danych.

Czy człowiek może zarazić się COVID-19 ze źródła zwierzęcego?

Koronawirusy to duża rodzina wirusów, które są powszechne u zwierząt. Czasami ludzie zarażają się tymi wirusami, które mogą następnie rozprzestrzeniać się na innych ludzi. Na przykład SARS-CoV był związany z kotami domowymi, a MERS-CoV jest przenoszony przez wielbłądy. Ewentualne zwierzęce źródła COVID-19 nie zostały jeszcze potwierdzone.  

Aby się chronić, np. podczas wizyt na targach żywych zwierząt, należy unikać bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami i powierzchni mających kontakt ze zwierzętami. Ważne jest też zapewnienie dobrych praktyk w zakresie bezpieczeństwa żywności przez cały czas. Należy ostrożnie obchodzić się z surowym mięsem, mlekiem lub produktami zwierzęcymi, aby uniknąć zanieczyszczenia niegotowanej żywności i uniknąć spożywania surowych lub niedogotowanych produktów zwierzęcych.

Czy mogę złapać COVID-19 od mojego zwierzęcia?

Chociaż w Hongkongu miał miejsce jeden przypadek zarażenia psa, do tej pory nie ma dowodów na to, że pies, kot lub jakiekolwiek zwierzę może przenosić COVID-19. COVID-19 rozprzestrzenia się głównie poprzez kropelki wytwarzane podczas kaszlu, kichania lub mowy zakażonego. Aby się chronić, należy często i dokładnie czyścić ręce. 

WHO nadal monitoruje najnowsze badania dotyczące tego i innych tematów COVID-19 i będzie je aktualizować w miarę pojawiania się nowych wyników.

Jak długo wirus przetrwa na powierzchni?

Nie jest pewne, jak długo wirus powodujący COVID-19 przetrwa na powierzchni, ale wydaje się, że zachowuje się jak inne koronawirusy. Badania sugerują, że koronawirusy (w tym wstępne informacje o wirusie COVID-19) mogą utrzymywać się na powierzchniach przez kilka godzin lub do kilku dni. Może się to różnić w różnych warunkach (np. rodzaj powierzchni, temperatura lub wilgotność otoczenia).

Jeśli uważasz, że dana powierzchnia może być zainfekowana, wyczyść ją prostym środkiem dezynfekującym, aby zabić wirusa i chronić siebie i innych. Wyczyść ręce środkiem na bazie alkoholu lub umyj je mydłem i wodą. Unikaj dotykania oczu, ust lub nosa.

Czy można bezpiecznie odebrać paczkę z dowolnego miejsca, w którym zgłoszono COVID-19?

Tak. Prawdopodobieństwo zakażenia towarów handlowych przez osobę zakażoną jest niskie, a ryzyko złapania wirusa wywołującego COVID-19 z opakowania, które zostało przeniesione, przewiezione i wystawione na działanie różnych warunków i temperatury jest również niskie. 

Czy jest coś, czego nie powinienem robić?

Poniższe środki NIE są skuteczne przeciwko COVID-2019 i mogą być szkodliwe:

• Palenie tytoniu

• Noszenie wielu masek
• Przyjmowanie antybiotyków (patrz pytanie 10 ” Czy istnieją leki, które mogą zapobiegać lub leczyć COVID-19?”)

W każdym przypadku, jeśli pacjent ma gorączkę, kaszel i trudności z oddychaniem, powinien jak najszybciej zwrócić się o pomoc medyczną, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważniejszych zakażeń i podzielić się z pracownikiem służby zdrowia niedawną historią podróży.

Czy znane jest źródło koronawirusa wywołującego COVID-19?

Obecnie nie jest znane źródło SARS-CoV-2, koronawirusa (CoV) wywołującego COVID-19. Wszystkie dostępne dowody wskazują, że SARS-CoV-2 ma naturalne zwierzęce pochodzenie i nie jest genetycznie zmodyfikowanym wirusem. Wirus SARS-CoV-2 najprawdopodobniej ma swój ekologiczny rezerwuar u nietoperzy. SARS-CoV-2, należy do grupy genetycznie spokrewnionych wirusów, do których zalicza się również SARS-CoV i szereg innych CoV wyizolowanych z populacji nietoperzy. MERS-CoV również należy do tej grupy, ale jest mniej spokrewniony.

Jak doszło do pierwszego zakażenia człowieka SARS-CoV-2?

Pierwsze ludzkie przypadki COVID-19 zostały zidentyfikowane w Wuhan w Chinach w grudniu 2019 roku. Na tym etapie nie jest możliwe dokładne określenie, w jaki sposób ludzie w Chinach zostali początkowo zainfekowani SARS-CoV-2.

Jednakże SARS-CoV, czyli wirus, który spowodował wybuch epidemii SARS w 2003 r., przeskoczył ze zwierząt (koty, zwierzęta hodowlane) na ludzi, a następnie rozprzestrzenił się między ludźmi. Analogicznie więc uważa się, że SARS-CoV-2 przeskoczył barierę gatunkową i początkowo zainfekował ludzi, ale bardziej prawdopodobne jest, że przedostał się przez żywiciela pośredniego, czyli inny gatunek zwierząt, z którym ludzie mają większe szanse poradzić sobie – może to być zwierzę domowe, dzikie lub udomowione dzikie zwierzę i jak dotąd nie został on zidentyfikowany.

Dopóki nie zostanie zidentyfikowane i kontrolowane źródło tego wirusa, istnieje ryzyko jego ponownego wprowadzenia do populacji ludzkiej oraz ryzyko pojawienia się nowych ognisk, takich jak te, których obecnie doświadczamy. 

Czy COVID-19 jest w powietrzu?

Wirus wywołujący COVID-19 jest przenoszony głównie przez kropelki generowane podczas kaszlu, kichania lub mowy osoby zakażonej. Kropelki te są zbyt ciężkie, aby wisiały w powietrzu. Szybko spadają na podłogę lub powierzchnię. 

Możesz zostać zainfekowany przez wdychanie wirusa, jeśli znajdujesz się w odległości do 1 metra od osoby, która ma COVID-19, lub przez dotknięcie skażonej powierzchni, a następnie dotknięcie oczu, nosa lub ust przed umyciem rąk.

 

To jest sekcji FAQ dostępnej na stronie WHO – Światowej Organizacji Zdrowia