Transkrypcja a transliteracja – czym to się różni? Jak zrobić transkrypcję w wygodny sposób?

Tłumaczenia mają bardzo różne oblicza. Niekiedy dostajesz po prostu tekst, który musisz przełożyć na inny język, innym razem otrzymujesz nagranie, które również musisz przetłumaczyć. Zadania nie ułatwia moment, w którym musisz dostarczyć to tłumaczenie w postaci spisanego tekstu. Ręczne przepisywanie tego, co odsłuchujesz, jest bardzo czasochłonne. Jak zrobić transkrypcję w wygodny sposób? Czym w ogóle się różni transkrypcja od transliteracji?

Transkrypcja a transliteracja – czym to się różni?

Kiedy jednak będziesz miał faktycznie do czynienia z transkrypcja, a kiedy z transliteracją? Z punktu widzenia efektu finalnego te dwie czynności się od siebie różnią i to znacznie. Transkrypcja to przede wszystkim odzwierciedlenie wymowy danego języka i jest bardziej “przyjazna użytkownikowi”. Transliteracja natomiast jest metodą ściśle naukową i zgodnie z jej założeniami, każda litera w obcym języku ma swój odpowiednik w każdym innym.

Zależności te można lepiej zrozumieć, posługując się przykładem transkrypcji i transliteracji cyrylicy. Weźmy literę “Л”. Jeśli transkrypcja ma zawsze za zadanie odzwierciedlenie wymowy i zapisu głosek, to w zależności od zdania, taką literę można zapisać jako “L” lub “Ł”. W przypadku transliteracji panują już jednak bardziej restrykcyjne zasady i zgodnie z założeniami, literę “Л” zawsze należy transliterować jako “L” i to niezależnie od wymowy.

Jakie są zasady transkrypcji i transliteracji?

Warto wiedzieć, że zasady obu czynności zostały uporządkowane, przynajmniej w Polsce. Jeśli chodzi o transkrypcje, to takie wytyczne funkcjonują już od 1956 roku i są autorstwa Komitetu Językoznawstwa PAN. Dla transliteracji również określono jasne zasady, przy czym są bardziej restrykcyjne, niż dla transkrypcji. Różnica ta wynika z prostego faktu – jest to metoda ściśle naukowa i w związku z tym każdy system znaków Obecnie możesz się z nimi zapoznać na stronie PWN.

Potoczne znaczenie transkrypcji

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Mianowicie transkrypcją w języku potocznym często są określane czynności związane z przepisywaniem nagrań audio. Dla przykładu mogą to być skrypty pisemne utworzone na podstawie wywiadu czy audycji radiowej. Zazwyczaj wiąże się to z bardzo czasochłonnym zajęciem, szczególnie nie mając predyspozycji do pisania ze słuchu.

Jak zrobić transkrypcję w wygodny sposób?

Dynamiczny rozwój technologii, w tym systemów rozpoznawania mowy, znacząco ułatwia potocznie rozumianą transkrypcję. Z punktu widzenia osoby, która musi przenieść na papier treść audio, wykorzystanie tego typu nowoczesnych rozwiązań to ogromna oszczędność czasu. Umożliwi Ci również znacząco podnieść wydajność swojej pracy. Istnieje przynajmniej kilka sposobów na szybką i wygodną transkrypcję.

Program do przesyłania strumieni audio między aplikacjami

Jedną z najwygodniejszych metod jest wykorzystanie jednocześnie programu do przesyłania strumieni audio pomiędzy aplikacjami i funkcji pisania głosem w Dokumentach Google. Ogromną zaletą tego rozwiązania jest praktycznie nieograniczona liczba języków, wobec których można dokonać takiej transkrypcji. Wszystko za sprawą faktu, że wspomniana funkcja pisania głosem obsługuje prawie każdy język na świecie.

Jak zrobić taką transkrypcję w praktyce? Najpierw należy pobrać program do przesyłania strumieni audio między aplikacjami, np. VB-Audio Virtual Cable. Po jego instalacji w panelu sterowania dźwiękiem pojawi się nowy sterownik – Cable Input (VB-Audio Virtual Cable). Chcąc dokonać transkrypcji, musisz wybrać obsługę dźwięku przez ten sterownik.

Teraz otwórz Dokumenty Google (lub inny edytor tekstu z funkcją pisania głosem), wybierz “Narzędzia” i “Pisanie głosem”. Teraz wystarczy zdefiniować język, w którym została nagrana ścieżka dźwiękowa, kliknąć “Kliknij i mów” i odtworzyć plik audio w dowolnym odtwarzaczu. To wszystko – w Twoim dokumencie zostanie spisana treść nagrania.

Descript – program do transkrypcji

Powyższe rozwiązanie ma jednak sporo wad i nie zawsze daje sobie radę z rozpoznaniem każdego słowa, które wypowiedziano na nagraniu. O wiele wyższą skuteczność ma Descript i jak deklarują jego twórcy, automatyczne transkrypcje realizowane za pomocą tego programu wspomagane są sztuczną inteligencją. Ma jednak jedną ogromną wadę, mianowicie Descript radzi sobie wyłącznie z nagraniami audio po angielsku. Nie wyposażono go w opcję rozpoznawania mowy w innych językach.

Przy okazji warto wspomnieć, że Descript ma o wiele szersze zastosowanie, niż tylko automatyczne transkrypcje. Jego twórcy wyposażyli go również w wiele innych przydatnych funkcji, takich jak chociażby edycję plików video, nagrywanie i publikowanie podcastów czy współdzielenie się własnymi projektami z innymi użytkownikami Descript. Co więcej, podstawowe funkcjonalności są dostępne w darmowym pakiecie. Dostęp do innych możliwości jest już płatny.

Jak wykonać transkrypcję z Descript?

Sama transkrypcja z Descript jest niezwykle prosta. Pierwsze co musisz zrobić, to zarejestrować swoje konto na stronie www.descript.com. Po aktywacji masz dwie drogi korzystania z programu – w wersji online, logując się na powyższą stronę www lub offline, pobierając aplikację na swój komputer. Interfejs oprogramowania w obu przypadkach niczym się od siebie nie różni.

Po zalogowaniu się do Descript, musisz utworzyć nowy projekt. Kliknij w tym celu “+ New Project” (na screenie oznaczone jako 1.). Pojawi się okno typu lightbox, w którym możesz nadać nazwę swojemu projektowi oraz przypisać go do odpowiedniego folderu na swoim wirtualnym dysku. Dodatkowo masz możliwość określenia, kto ma dostęp do tego projektu. Jest to przydatne rozwiązanie zwłaszcza, gdy pracujesz w zespole i udostępniasz swój dysk różnym współpracownikom. Po określeniu wszystkich parametrów kliknij “Create”.

Po utworzeniu projektu, przejdziesz do okna wgrywania pliku. Możesz to zrobić to na dwa sposoby, czyli albo przeciągnąć z dysku lub kliknąć “Choose a file…” lub wybrać lokalizację ścieżki audio na swoim dysku. Gdy plik już się poprawnie załaduje, jego nazwa pojawi się na liście dostępnych plików, która znajduje się na głównym widoku z prawej strony. Najedź kursorem na nazwę, rozwiń strzałkę w dół i wybierz “Transcribe file”.

W panelu po lewej stronie pojawi Ci się wówczas okno z określeniem parametrów transkrypcji. Jeśli na nagraniu znajduje się więcej niż jeden mówca, zaznacz opcję “Detect multiple speaker” (na screenie oznaczone jako 1.). Znajdziesz tam również rozwijaną listę, po rozwinięciu której zobaczysz różne rodzaje transkrypcji: Automatic, White Glove, a także Import Transcript. Pierwsza opcja to domyślna automatyczna transkrypcja, którą możesz w darmowym planie robić raz na miesiąc. White Glove z kolei to profesjonalne rozwiązanie oferowane przez Descript, w ramach którego automatyczna transkrypcja jest sprawdzana przez ludzi. Import Transcript jest dla Ciebie, jeśli już dysponujesz transkrypcją i zamierzasz ją tylko edytować.

Jak przygotować transkrypcję do tłumaczenia?

Niezależnie na którego sposób automatycznej transkrypcji się zdecydujesz, jej wynikiem będzie spisana treść nagrania. To jednak nie koniec pracy z tekstem, szczególnie gdy myślisz o zleceniu tłumaczenia transkrypcji. Musisz pamiętać, że chociaż automatyzacja ma swoje plusy, to jednak mimo coraz doskonalszych technologii, w dalszym ciągu nagranie może nie zostać spisane słowo do słowa. Twoją rolą jest więc upewnienie się, że transkrypcja faktycznie odpowiada temu, co znajduje się w nagraniu. Nieco więcej będziesz mieć pracy, jeśli z takiej transkrypcji będziesz chciał zrobić pełnoprawny artykuł na bloga lub na portal. Wówczas Twoim dodatkowym zadaniem będzie odpowiednie formatowanie dokumentu, uzupełnienie go o nagłówki, dokonanie niezbędnej korekty tekstu i wykonanie pozostałych czynności, dzięki którym transkrypcja stanie się artykułem atrakcyjnym dla czytelnika.

Transkrypcja a transliteracja – co warto zapamiętać?

Warto mieć na uwadze fakt, że transkrypcja a transliteracja chociaż są do siebie podobne, to w rzeczywistości oznaczają dwie różne czynności. Transkrypcja jest prostsza i polega na takim zapisaniu nagrania, aby odzwierciedlić sposób wymawiania głosek. W potocznym jednak rozumieniu oznacza po prostu spisanie treści nagrania w postaci pisemnej. Transliteracja z kolei opiera się na naukowej metodzie, opierającej się na systemie kodowania, w którym każda litera ma swój odpowiednik w dowolnym innym języku. O ile więc transkrypcja ułatwia wymowę obcojęzycznych słów, o tyle transliteracja umożliwia ogólnie odczytanie zdań napisanych w obcym alfabecie.

Szukasz pracy jako tłumacz? Zapraszamy do dogadamycie!

Chcesz zacząć pracować dla dogadamycie.pl jako tłumacz? Poszukujemy wykwalifikowanych i zmotywowanych osób, które potrafią zapewnić doskonałą obsługę klienta. Jeśli jesteś zainteresowany dołączeniem do naszego zespołu, prześlij nam swoje CV i list motywacyjny już dziś. Czekamy na Twoją wiadomość!

Inne polecane artykuły:

• Transkrypcja nagrań w wielu językach
• 10 funkcji Tłumacza Google — czy znasz je wszystkie?
• DeepL czy Tłumacz Google – co jest lepsze?