Tłumaczenia uwierzytelnione w wybranych krajach anglojęzycznych i europejskich

Potrzebujesz tłumaczenia umowy najmu, odpisu aktu urodzenia czy dowodu rejestracyjnego? To dokumenty, które nie tylko wymagają przełożenia na inny język, ale ich zgodność z oryginałem powinna zostać potwierdzona przez upoważnioną do tego osobę. W zależności od kraju regulacje dotyczące tego procesu wyglądają nieco inaczej, dlatego przygotowaliśmy dla Ciebie krótki przewodnik dotyczących wykonywania tłumaczeń prawnych za granicą.

W Polsce ten typ przekładu nazywamy uwierzytelnionym, poświadczonym, lub, bardziej potocznie, przysięgłym. Wykonuje je osoba zaufania publicznego — tłumacz przysięgły — której zawód określa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Jako urzędnik państwowy nie tylko wykonuje tłumaczenia ustne lub pisemne, ale również poświadcza ich zgodność z oryginałem, w wyniku czego przełożone materiały nabierają mocy prawnej. Możemy do nich zaliczyć licencje, umowy, a także dokumenty finansowe, urzędowe czy sądowe.

W języku angielski natomiast spotkamy się z takimi terminami jak: sworn/certified translation (tłumaczenie poświadczone/certyfikowane), a ich znaczenie jest podobne jak w Polsce — ten typ przekładu może wykonywać tylko osoba do tego uprawniona lub posiadająca odpowiednią wiedzę językową.

Zapraszamy Cię do lektury poniższego zestawienia, dzięki któremu dowiesz się, jakie normy z zakresu tłumaczeń uwierzytelnionych występują w różnych krajach.

Tłumaczenia uwierzytelnione w wybranych krajach anglojęzycznych

Australia

W tym kraju nie ma instytucji tłumacza przysięgłego, jednak wszystkie osoby, które chcą zawodowo trudnić się przekładem ustnym lub pisemnym, muszą otrzymać akredytację od NAATI (National Accreditation Authority for Translators and Interpreters, Krajowy Organ Akredytacyjny Tłumaczy Ustnych i Pisemnych) — organizacji zrzeszającej tłumaczy. Potwierdzeniem ich kwalifikacji są kolejne stopnie zawodowe, które zdobywa się w zależności od posiadanej wiedzy. Początkowym tytułem jest Language Aide, poświadczający jedynie znajomość danego języka obcego, natomiast wyższe stopnie, Professional Intepreter i Professional Translator, uprawniają do wykonywania tłumaczeń specjalistycznych (w tym prawnych).

Informacje dotyczące m.in. procesu podnoszenia kwalifikacji przez tłumaczy posiadających poświadczone kompetencje językowe znajdziesz na stronie NAATI.

Kanada

Organizacją zrzeszającą tłumaczy, określającą standardy wykonywania przekładów i prowadzącą egzaminy poświadczające kwalifikacje na terytorium Kanady jest The Canadian Translators, Terminologists and Interpreters Council (Kanadyjscy Tłumacze, Terminolodzy i Tłumacze Sądowi).

Jeżeli tłumaczenie dokumentów nie zostało wykonane przez certyfikowanego tłumacza, to rzetelność przekładu oraz kompetencje językowe wykonawcy wymagają dodatkowego poświadczenia.

Informacje o tym znajdziemy na stronie Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Toronto, który poświadcza zgodność tłumaczenia w parze polski-angielski. Przy tym nie jest wymagane, aby przekład był sporządzony przez tłumacza przysięgłego lub zawodowego ani wcześniej potwierdzony przez sąd.

Oprócz tego na wspomnianej stronie znajduje się lista wybranych tłumaczy, adwokatów i notariuszy pracujących w prowincjach Ontario i Manitoba.

Stany Zjednoczone

W tym kraju nie ma jednolitego systemu weryfikacji kompetencji zawodowych tłumaczy, co powoduje, że istnieją różne organizacje zrzeszające osoby zajmujące się wykonywaniem tłumaczeń i ułatwiające znalezienie specjalisty w danej parze językowej. Jedną z nich jest założona w 1957 roku z siedzibą Waszyngtonie American Association of Language Specialists (Amerykańskie Stowarzyszenie Specjalistów Językowych) czy American Translators Association (Amerykańskie Stowarzyszenie Tłumaczy).

Dokumenty urzędowe wydane m.in. przez sąd, organy administracyjne (np. akt stanu cywilnego) wymagają jedynie opatrzenia ich pieczęcią apostille, co oznacza, że dokument jest autentyczny i pochodzi z konkretnej instytucji. Dzięki temu posiada moc prawną za granicą. Dokumenty prywatne muszą być dodatkowo poświadczone przez notariusza publicznego.

Taka forma uwierzytelniania obowiązuje od 14 sierpnia 2005 roku, kiedy Polska stała się stroną konwencji haskiej, znoszącej obowiązek legalizacji dokumentów urzędowych przez placówki konsularne.

Wielka Brytania

Na terytorium Wielkiej Brytanii nie istnieje instytucja tłumacza przysięgłego, a tłumaczenia specjalistyczne o charakterze prawnym mogą być wykonane przez osobę wyspecjalizowaną w tej tematyce. Noszą one nazwę certyfikowanych, ponieważ muszą być poświadczone przez notariusza, aby nabrały mocy prawnej. Jest on też osobą, która odpowiada za jakość uwierzytelnionego przez niego dokumentu.

Nie istnieje też jedna instytucja państwowa określająca standardy tłumaczeń, a jedynie organizacje o różnym charakterze zrzeszające tłumaczy, np. Association of Welsh Translators and Interpreters (Stowarzyszenie Walijskich Tłumaczy Pisemnych i Ustnych) czy Association of Police and Court Interpreters (Stowarzyszenie Tłumaczy Policyjnych i Sądowych).

Natomiast dokumenty przetłumaczone na język angielski i poświadczone na terytorium Polski przez tłumacza przysięgłego (tłumacz przysięgły angielsko polski) są respektowane w Wielkiej Brytanii.

Sprawdź: Tłumaczenia certyfikowane w Wielkiej Brytanii – czyli jakie?

Tłumaczenia uwierzytelnione w wybranych krajach europejskich

Belgia

W Belgii nie ma oficjalnego spisu tłumaczy przysięgłych działających w tym kraju. Każdy sąd dysponuje własną listą zaprzysiężonych tłumaczy, którzy posiadają uprawnienia do wykonywania tłumaczeń uwierzytelnionych. W celu sprawdzenia kompetencji danego tłumacza, należy skontaktować się z sekretariatem sądu.

Aby tłumaczenie zostało uznane za poświadczone, podpis tłumacza musi być potwierdzony przez sąd, który go zaprzysiężył.

W przypadku dokumentów w parze polski-francuski nie tłumaczonych przez tłumacza przysięgłego, jeśli tłumaczenie wykonano rzetelnie i czytelnie, może ono zostać poświadczone przez Wydział Konsularny Ambasady RP w Belgii.

Dania

Tłumaczenia poświadczone w tym kraju mogą być wykonywane jedynie przez tłumaczy przysięgłych.

Z racji tego, że zarówno Dania, jak i Polska są sygnatariuszami konwencji haskiej, dokumenty tłumaczone na terytoriach tych krajów mogą być poświadczone apostille w dziale legalizacji odpowiednio duńskiego i polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Listę tłumaczy przysięgłych działających przy Ambasadzie RP w Kopenhadze można sprawdzić na stronie placówki.

Francja

We Francji tylko tłumacze przysięgli są uprawnieni do wykonywania tłumaczeń poświadczonych oficjalnych dokumentów, takich jak akty stanu cywilnego czy dyplomy.

Aktualną listę specjalistów pracujących na terytorium Francji według danych Ministerstwa Sprawiedliwości znajdziemy na stronie Annuaire des traducteurs assermentés de France (Baza tłumaczy przysięgłych we Francji).

Natomiast spis polskich tłumaczy przysięgłych znajduje się na stronie Konsulatu Generalnego RP w Lyonie. Oprócz tego warto wiedzieć, że urzędy stany cywilnego zarówno w Polsce, jak i we Francji wydają odpisy wielojęzyczne aktów stanu cywilnego (fr. plurilingue), które są uznawane w obu krajach bez dodatkowych tłumaczeń czy uwierzytelniania.

Holandia

Ten kraj również nie jest wyjątkiem, jeśli chodzi o zawód tłumacza przysięgłego. Na stronie biura BTV, podległego niderlandzkiemu ministrowi sprawiedliwości, można znaleźć rejestr tłumaczy przysięgłych języka polskiego i niderlandzkiego uprawnionych do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego na terytorium Królestwa Niderlandów.

Irlandia

W Irlandii nie występuje instytucja tłumacza przysięgłego. Zawodowych tłumaczy skupia w tym kraju zrzeszenie The IrishTranslators’ and Interpreters’ Association (Stowarzyszenie Irlandzkich Tłumaczy Ustnych i Pisemnych), w skrócie ITIA, które prowadzi rejestr tłumaczy i zajmuje się wszystkimi kwestiami związanymi z przygotowaniem tłumaczeń.

Rodzaj tłumaczenia wykonywany przez tych specjalistów określa się jako certyfikowane. Nie ma jednak wymogu, aby wszystkie tłumaczenia były sporządzane wyłącznie przez tłumaczy z listy ITIA. Brakuje również przepisów, które w jasny sposób regulowałyby kwestię wykonywania tłumaczeń, podobnie jak brak jednego wzoru klauzuli uwierzytelniającej, która byłaby stosowana przez wszystkich tłumaczy(same tłumaczenia mogą być sporządzane na zwykłym papierze).

Islandia

Tłumaczem przysięgłym na Islandii może zostać osoba, która zdała egzamin określony w ustawie z 20 grudnia 2000 roku oraz w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości.

Islandzkie przepisy nie regulują kwestii treści i formuły klauzuli uwierzytelniającej tłumaczenie. Tłumaczenia dokumentów o szczególnej wadze, drukowanych często na specjalnym papierze ze znakiem wodnym, również są sporządzane na takim samym papierze. Jest on dostępny w księgarniach i nie ma ograniczeń co do jego zakupu. Oznacza to jednak, że samo sporządzenie tłumaczenia na takim papierze nie jest w żadnej mierze gwarancją, iż jest to tłumaczenie poświadczone.

Przepisy prawa islandzkiego nie nakazują tłumaczom przysięgłym prowadzenia repertoriów tak jak jest w Polsce, dlatego tłumaczeń się nie numeruje.

Lista tłumaczy przysięgłych działających w Islandii znajduje się na stronie internetowej wojewodów okręgu (is. sýslumenn) syslumenn.is. Zgodnie z islandzkimi przepisami w większości instytucji, np. w szpitalu, w sądzie, istnieje możliwość skorzystania z usług tłumacza. Nie zawsze jest ona bezpłatna, a ponadto ze względu na ograniczona liczbę tłumaczy terminy umówienia takiego spotkania mogą być odległe.

Liechtenstein

W Księstwie Liechtensteinu kwestie związane z zawodem tłumacza przysięgłego, a ściślej tłumaczy dopuszczonych do pracy w sądach i organach administracji publicznej, reguluje ustawa z 26 listopada 1999 roku i rozporządzenie z 25 stycznia 2000 roku.

Tłumacze posiadają oznakę identyfikacyjną oraz mogą używać również przed swoim imieniem i nazwiskiem określenia „tłumacz dopuszczony do pracy w sądach oraz organach administracji publicznej Księstwa Liechtensteinu”.

Litwa

Na Litwie nie występuje instytucja tłumacza przysięgłego odpowiadająca tej funkcjonującej w Polsce. Tłumaczenia urzędowe wykonują biura tłumaczeń. Sporządzane przez nich dokumenty, czyli tłumaczenia certyfikowane, są opatrzone pieczęcią okrągłą biura. Pod tłumaczeniami uwierzytelnionymi w ten sposób podpisuje się tłumacz, który je wykonał, a jego podpis dodatkowo poświadcza notariusz.

Luksemburg

W Luksemburgu tłumaczem przysięgłym może być osoba wpisana na listę prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Tłumaczenie nie jest opatrywane klauzulą uwierzytelniającą, jedynie muszą się na nim znaleźć nagłówek z informacją, z jakiego języka wykonano przekład oraz adnotacja, czy tłumaczenie zostało sporządzone z oryginału czy z kopii. Tłumaczenia uwierzytelnione wykonuje się na zwykłym papierze.

Tłumacze przysięgli w Luksemburgu stosują pieczęć ze swoimi danymi. Forma pieczęci nie jest z góry narzucona, może być zarówno okrągła, jak i prostokątna.

Lista polskich tłumaczy przysięgłych świadczących swoje usługi na terytorium Wielkiego Księstwa Luksemburga znajduje się na stronie Ambasady RP w Luksemburgu.

Łotwa

Na Łotwie nie funkcjonuje zawód tłumacza przysięgłego. Jego funkcję częściowo przejął notariusz. W Polsce natomiast respektuje się przekłady sporządzone przez polskiego tłumacza przysięgłego języka łotewskiego.

Na Łotwie występują dwa rodzaje poświadczenia tłumaczeń pisemnych.

Pierwsze z nich wykonuje się zgodnie z przepisami nr 291 Rady Ministrów: „Zasady poświadczania tłumaczeń dokumentów na język państwowy”, czyli poświadczenie z podpisem tłumacza i pieczęcią biura tłumaczeń oraz klauzulą uwierzytelniającą, zawierającą informację, że jest to „tłumaczenie wierne”, a także wskazanie imienia i nazwiska tłumacza, numeru ewidencyjnego, miejscowości i daty.

Drugi rodzaj to poświadczenie składane przez notariusza, który potwierdza własnym podpisem i pieczęcią podpis tłumacza lub jego tożsamość, jednak bez adnotacji o statusie tłumacza przysięgłego.

Niemcy

Podobnie jak w przypadku Holandii czy Luksemburga również w tym kraju jedynie tłumacze przysięgli zatwierdzeni przez sąd mają uprawnienia do wykonywania tłumaczeń przysięgłych oficjalnych dokumentów.

Ogólnopaństwową organizacją, która reprezentuje około 80% tłumaczy na terytorium tego kraju, jest Bundesverband der Dolmetscher und Übersetzer, w skrótcie BDÜ (Federalne Stowarzyszenie Tłumaczy Pisemnych i Ustnych).

Norwegia

W Norwegii działa Statsautoriserte translatørers forening (STF) — Związek Tłumaczy Autoryzowanych przez Rząd Norwegii. Tłumacze należący do tej organizacji, których kwalifikacje zostały poświadczone, są uprawnieni przez rząd norweski do składania własnych pieczęci i podpisów na dokumentach wraz z klauzulą: „autentyczne tłumaczenie przysięgłe”, co stanowi tłumaczenie uwierzytelnione.

Na stronie Translatørportalen, prowadzonej przez STF, znajduje się wyszukiwarka tłumaczy w wybranych parach językowych.

Portugalia

W Portugalii nie występuje instytucja tłumacza przysięgłego. Tłumaczenia poświadczone mogą wykonywać konsulaty portugalskie w poszczególnych państwach, w których sporządzono dany dokument, notariusze, urzędnicy stanu cywilnego, adwokaci, radcowie prawni oraz izby handlowe i przemysłowe.

W portugalskim prawodawstwie nie ma określonej treści klauzuli uwierzytelniającej tłumaczenie. W przekładzie powinna znaleźć się jednak informacja, z jakiego języka tłumaczenie zostało sporządzone oraz potwierdzenie zgodności tłumaczenia z dokumentem oryginalnym.

Słowacja

Na Słowacji funkcjonuje zawód tłumacza przysięgłego. Lista mianowanych tłumaczy przysięgłych jest prowadzona przez słowackie Ministerstwo Sprawiedliwości. Natomiast nazwiska tłumaczy przysięgłych języka polskiego działających przy Ambasadzie RP w Bratysławie można sprawdzić na stronie tej placówki.

Słowenia

W Republice Słowenii instytucja tłumacza przysięgłego występuje jako funkcja, a nie zawód. Uprawnienia do sporządzania tłumaczeń poświadczonych posiadają osoby mianowane na tłumaczy przysięgłych na czas nieokreślony przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Na tłumaczeniach uwierzytelnionych umieszczana jest klauzula, poświadczająca zgodność tłumaczenia z dokumentem oryginalnym, a także odcisk pieczęci tłumacza przysięgłego oraz jego podpis.

Lista tłumaczy przysięgłych jest dostępna na stronie internetowej słoweńskiego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Szwecja

Do sporządzania tłumaczeń poświadczonych w Szwecji uprawnione są osoby, które zdały odpowiedni egzamin państwowy, przy czym istnieje podział na tłumaczy pisemnych i ustnych. Podobnie jest w przypadku uprawnień w ramach obsługiwanych par językowych — nabywa się je do tłumaczeń w jedną stronę, np. z języka angielskiego na szwedzki lub ze szwedzkiego na angielski.

Na każdym tłumaczeniu poświadczonym tłumacz przysięgły umieszcza pieczęć oraz podaje numer autoryzacji, który wskazuje jednocześnie rodzaj posiadanych przez niego uprawnień.

W Szwecji tłumacz przysięgły nie składa przysięgi tak jak w Polsce, ale nabywając uprawnienia do wykonywania zawodu, zobowiązuje się do przestrzegania kodeksu tłumacza przysięgłego. Uprawnienia te należy odnawiać co pięć lat.

Węgry

Na Węgrzech nie występuje instytucja tłumacza przysięgłego. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów nr 24/1986 do sporządzania tłumaczeń na język węgierski, które są uznawane przez organy państwowe, jest uprawnione Krajowe Biuro Tłumaczeń i Uwierzytelnień, które posiada filie na terenie całego kraju.

Przekładów uwierzytelnionych mogą dokonywać wyłącznie osoby posiadające kwalifikacje tłumaczy specjalistycznych lub lektorów tłumaczy specjalistycznych. Zgodnie ze wskazanym rozporządzeniem możliwe jest wykonywanie tłumaczeń uwierzytelnionych również przez inne biura tłumaczeń, jednak wyłącznie wybranych dokumentów w oficjalnych językach Unii Europejskiej. W takim przypadku tłumacze, którzy je wykonują, muszą posiadać uprawnienia tłumaczy specjalistycznych lub lektorów tłumaczy specjalistycznych.

Gotowe tłumaczenie uwierzytelnione zszywa się z dokumentem źródłowym i opatruje pieczęcią z nazwą biura w języku węgierskim i francuskim oraz godłem państwowym Węgier. Na tłumaczeniach znajdują się również znaczki skarbowe, podpis dyrektora biura lub upoważnionej do tego osoby oraz data wykonania przekładu.

Włochy

Zarówno sądy, jak i konsulaty włoskie mogą wskazać swoich oficjalnych tłumaczy — osoby, które zdały egzamin lub mogą w inny sposób potwierdzić poziom znajomości danego języka.

Na stronie Konsulatu Generalnego RP w Mediolanie można sprawdzić listę działających przy tej instytucji adwokatów, notariusz i tłumaczy oraz znaleźć informacje dotyczące poświadczenia dokumentów tłumaczonych w parze polski-włoski.

Przeczytaj również:

Tłumaczenie wyniku na COVID-19 – kiedy go potrzebujesz?

Czym się różni tłumaczenie zwykłe od przysięgłego?